Autumn Quail
Muallif(lar) | Najib Mahfuz |
---|---|
Mamlakat | Misr |
Til | arabcha/inglizcha tarjima |
Janr(lar)i | Badiiy roman |
Nashr etilgan sanasi | 1962-yil |
Autumn Quail (Kuz bedanasi) — misrlik yozuvchi Najib Mahfuzning romani. Bu uning falsafiy asarlaridan biri hisoblanadi. Roman yolgʻizlik, oʻtmish va doimiy oʻzgaruvchan voqelikka asoslangan Iso Al-Dabbog obrazi haqida yozilgan[1]. Roman asosida 1967-yilda film rejissori Hussam Addeyn Mustafo tomonidan film suratga olingan. Roman 1985-yilda „Autumn Quail (Kuzgi bedana)“ nomi bilan ingliz tiliga tarjima qilingan.
Syujeti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Hikoya qora shanba kun yoki Qohira fojeasi voqeasi bilan boshlanadi. Bosh qahramon Iso davlat xodimi va „Vafd“ partiyasi aʼzosi. Birmuncha yuqori lavozimga koʻtarilish va bir poshoning qiziga (Salwa) uylanishga oz qolganida, inqilob koʻtarilib, uning hayotini oʻzgartirib yuboradi; u ishdan boʻshatiladi va unashtiruvi buziladi, oʻzi esa choʻloq boʻlib qoladi. Iso Iskandariyaga boradi, u yerda bir fohisha (Riri) bilan uchrasha boshlaydi, uning homiladorligini bilib qolgach, u bilan yashaydi. Keyin esa, Iso boy bepusht tul ayolga uylanadi. Butun roman davomida u zerikish va tushkunlikdan aziyat chekadi va qimor oʻyinlaridangina taskin topadi. Biroz vaqt oʻtgach, fohisha qiz (Riri) va bir yosh qiz, oʻzining qiziga duch kelib qoladi. Oxir-oqibat, u Saad Zagʻul haykali yonida kech zulmat mahali Riri bilan gaplashib olmoqchi boʻladi, shu payt ayolning yoniga gul koʻtargan baquvvat yigit keladi va ular birgalikda ketishadi. Iso yolgʻizlik va qorongʻulikni ortda qoldirib, yigitning izidan boradi.
Tanqidiy tahlil
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qahramon „shaxsiy begonalashuv va sodir boʻlayotgan voqealar va oʻtmishda sodir boʻlgan voqealar oʻrtasidagi ziddiyat holatida“ deya baholanadi. Olim Mahmud Amin bu roman bilan Mahfuzning avvalgi romanini (The Thief and The Dogs (Oʻgʻri va itlar)) solishtirib, avvalgi kitob qoʻzgʻolonchining boʻlayotgan voqelikni oʻzgartirishga urinayotgan ongini, „Autumn Quail“ esa kuchli ong bilan toʻqnash keladigan oʻzgaruvchan voqelikni ifodalaydi, deya fikr bildiradi[2]. Uning fikricha, „Autumn Quail“ dan keyin nashr etilgan „The Search (Izlanish)“ romani „Autumn Quail“ning ayrim jihatlarining davomi va takomillashtirilgan varianti hisoblanadi. Bundan tashqari, Mahmud Aminning taʼkidlashicha, roman nomi qahramonning yengillik topishga urinish jarayonidagi uning moddiy va axloqiy oʻzgaruvchanligiga ishora qiladi[3].
Toʻliq ishlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Romanlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Qadimgi Misrning uchta romani: Khufu’s Wisdom (Xufuning donoligi) (1939), Rhadopis of Nubia (Nubiyalik Radopis) (1943), The Struggle of Thebes (Thebes kurashi) (1944).
- Qohira trilogiyasi: Palace Walk (Saroy yurishi) (1956), Palace of Desire (Orzular saroyi) (1957), Sugar Street (Shakar koʻchasi) (1957).
- Cairo Modern (Zamonaviy Qohira) (1945)
- Xon al-Xalili (1945)
- Midaq Alley (Midaq xiyoboni) (1947)
- The Mirage (Sarob) (1948)
- The Beginning and The End (Boshlanishi va oxiri) (1949)
- Gebelawi bolalari (1959)
- Oʻgʻri va itlar (1961)
- Kuzgi bedana (1962)
- Zaabalawi (1963)
- The Search (Izlanish) (1964)
- Dilanchi (1965)
- Adrift on the Nile (Nil boʻylab) (1966)
- Miramar (1967)
- Mirrors (Koʻzgular) (1972)
- Love in the Rain (Yomgʻirdagi sevgi) (1973)
- Karnak Café (Karnak kafesi) (1974)
- Stories from Our Neighbourhood (Mahallamizdan hikoyalar) (1975)
- Heart of The Night (Tunning yuragi) (1975)
- Respected Sir (Hurmatli janob) (1975)
- The Harafish (Harafish) (1977)
- Arabian Nights and Days (Arab kechalari va kunduzlari) (1979)
- Love and the Veil (Sevgi va parda) (1980)
- Wedding Song (Toʻy qoʻshigʻi) (1981)
- The Final Hour (Yakuniy soat) (1982)
- The Journey of Ibn Fattouma (Ibn Fattumaning sayohati) (1983)
- Akhenaten, Dweller in Truth (Akhenaten, haqiqatda yashovchi) (1985)
- The Day the Leader was Killed (Rahbar oʻldirilgan kun) (1985)
- Morning and Evening Talk (Ertalab va kechki suhbat) (1987)
- The Coffee House (Kafe) (1988)
Qisqa hikoyalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Whisper of Madness (Jinnilik shiviri) (1938)
- God’s World (Xudoning dunyosi) (1962)
- Notorious House (Notarius uyi) (1965)
- Beneath the Umbrella (Soyabon ostida) (1967)
- The Pub of the Black Cat (Qora mushuk qovoqxonasi) (1969)
- A Story Without a Beginning or an Ending (Boshi yoki oxiri boʻlmagan hikoya) (1971)
- The Honeymoon (Asal oyi) (1971)
- The Crime (Jinoyat) (1973)
- Love above the Pyramid Plateau (Piramida platosi ustidagi sevgi) (1979)
- The Devil Preaches (Iblis vaʼz qilmoqda) (1979)
- I See What The Sleeper Sees (Men uxlayotgan odam nimani koʻrayotganini koʻraman) (1982)
- Secret Organizing (Yashirin tashkilot) (1984)
- Morning of Roses (Atirgullar tongi) (1987)
- The False Dawn (Yolgʻon qulash) (1988)
- The Final Decision (Yakuniy qaror) (1996)
- Echoes of Forgetting (Unutish aks-sadolari) (1999)
- The Sympathetic Youth (Simpatik yoshlar) (2001)
Boshqa yozma asarlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- James Baikining „Ancient Egypt (Qadimgi Misr)“ asarining arab tiliga tarjimasi (1932)
- Echoes of an Autobiography (Avtobiografiya aks-sadolari) (1994)
- Before the Throne (Taxt oldidan) (2009)
- Dreams of the Rehabilitation Period (Reabilitatsiya davri orzulari) (2004)
Kino moslashuvlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Al-Ixtiyor (Tanlov)
- Al-Tut Val Nubut (Tayoq va rezavorlar)
- Al-Ju' (ochlik)
- Al-Hub Taḥtal Maṭar (Yomgʻirdagi sevgi)
- Al-Hub Fawqa Haḍabatal Haram (Piramida platosi ustidagi sevgi)
- Al-Harafish
- Al-Hal Ismuhu Naẓira (Echim Nazira)
- Al-Xadima (Xizmatkor)
- As-Sarab (Sarob)
- Al-Sukkariya (shakar koʻchasi)
- Al-Samman Val Xarif (Bedana va Kuz)
- Tilanchi (al-Shahat)
- Al-Sharida (Qochqin)
- Al-Tariq (Qidiruv)
- Al-Tariq al-Masdud (toʻsib qoʻyilgan yoʻl)
- Al-Futtuva (Yoshlar)
- Qohira 30
- Al-Karnak (Karnak kafesi)
- Al-Liṣu Val Kilab (Oʻgʻri va Itlar)
- Allohu Akbar (Alloh buyukdir)
- Al-Muttaham (ayblanuvchi)
- Al-Mujrem (jinoyatchi)
- Al-Muḏnibun (aybdor)
- Al-Masṭul val Qunbula (Mast va Bomba)
- Al-Mutarad (quvilgan)
- Al-Muntaqim (Qasos oluvchi)
- Al-Nosir Salohiddin
- Al-Nimrud (Nimrud)
- Al-Hariba (Qochqin)
- Al-Vahsh (yirtqich hayvon)
- Eḥna Talamiḏa (Biz talabalarmiz)
- Imbraṭuriyet Mim (M imperiyasi)
- As’ad Allohu Masauka (Xayrli kech)
- Asdiqou ash-Shayton (Iblisning sheriklari)
- Amiratu Xubbi Ana (Mening muhabbatim malikasi)
- Ana Xurra (Men ozodman)
- Ahlu al-Qimma (choʻqqi odamlari)
- Ayuub
- Bidaya va nihaya (boshi va oxiri)
- Bayn As-Samaʼi Val Ard (Osmon va Yer oʻrtasida)
- Bayn al-Qasrayn (saroy yurishi)
- Bi’r al-Hirmon (Magʻrurlik qudugʻi)
- Taxqiq (Tekshiruv)
- Tavhiddahu (tavhid)
- Thharthara Fawqal Nil (Nil boʻylab choʻzilgan)
- 3 Qiṣaṣ (3 hikoya)
- Samanul Xurriya (Ozodlik bahosi)
- Jaʼaluniy Mujriman (Meni jinoyatchi qilishdi)
- Jamila
- Xon Xalili
- Xuta Baʼidatal Mada (Uzoq muddatli reja)
- Xayol Al-ʿ Ashiq (Oshiqning tasavvuri)
- Darb al-Mahobil (ahmoqlar yoʻli)
- Dalal al-Masriiya (Misr Dalal)
- Xatal Vajhayn (ikki yuzli)
- Ruba va Sukayna (Ruba va Sukayna)
- Zuqaqul Madaq (Midaq xiyoboni)
- Sahir an-Nisoʻ (ayollarning sehrgari)
- Samara Al-Amir
- Shahd al-Malika (Shahd Qirolicha)
- Shay’un Min al-'Aʼb (qiynoq taʼmi)
- Ṣaḥib Al-Sura (Rasm egasi)
- Suvar Mamnuʼa (Taqiqlangan rasmlar)
- ʿAsrul Ḥub (Muhabbat va parda)
- Fatovot al-Hussayniya (Al-Hussayniyaning koʻrsatmalari)
- Fatovot Buloq (Buloqning koʻrsatmalari)
- Qohir al-Ẓalam (zulmatni yenguvchi)
- Qasrul Shavq (Arzular saroyi)
- Qiṭaṭ Baladi (Mening yurtimning mushuklari)
- Qalbul Layl (Tun qalbi)
- Laka Yawmun Ya Ẓalim (Siz uchun bir kun, zolim)
- Lamxul Basar (bir lahzada)
- Layl Wa Khawana (Tun va xoinlar)
- Mujrimin Fi Ijaza (Bayramdagi jinoyatchi)
- Min Faḍlaka Wa Iḥsanak (Sening mehribonliging va muruvvatingdan)
- Miramar
- Nisoʻ Al-Jazoir (Jazoir ayollari)
- Nuur al-'Uyun (Koʻzlarim nuri)
- Vasmatu ʻar (Stigma)
- Vakalatul-Balah (Sana dileri)
TV seriallar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Al-Aqdor (Taqdirlar)
- Al-Baqi Min Az-Zamani Soatun (Oxirgi soat)
- Al-Jarima (Jinoyat)
- Al-Dunya Al-Jadida (Yangi dunyo)
- Al-Rajalu Allaḏi Faqada Ḏakaratuhu Marratayn (Ikki marta xotirasini yoʻqotgan odam)
- Al-Samman Val Xarif (Bedana va Kuz)
- Al-Harafish (1-fasl)
- Al-Harafish (2-fasl)
- Al-Qarar al-Axir (Yakuniy qaror)
- Al-Liṣu Val Kilab (Oʻgʻri va Itlar)
- Al-Maʼmura (Yer)
- Afrahul Qubba (Toʻy qoʻshigʻi)
- Meshir
- Baynal Qasrayn (Saroy yurishi)
- Hadis al-Sabah val masoʻ (ertalab va kechki suhbat)
- Haḍratal Muhtaram (Hurmatli janob)
- Hilm Niṣf Al-Shahar (Yarim tunda tush)
- Hawadith Muthira (Hayajonli voqealar)
- Xon Xalili
- (Ṣabahul palatasi) Atirgullar tongi
- ʿAsr al-Hub (Muhabbat va parda)
- Fi Qalbul Layl (Tun qalbida)
- Esmiti Va Naṣibi (Mening taqdirim)
- Qashtamar (Qahvaxona)
- Qasrul Shavq (Arzular saroyi)
- Nuur al-Qamar (oy nuri)
- Baynal Sama Val Arḍ (Osmon va Yer oʻrtasida)
Oʻynaydi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Al-Hala Al-'Adiya (Status-kvo)
- Al-Liṣu Val Kilab (Oʻgʻri va Itlar)
- Al-Najot (Omon qolish)
- Bidoyatun va nihoya (boshi va oxiri)
- Baynal Qasrayn (saroy yurishi)
- Xiakayat Xaritna (Mahallamizdan hikoyalar)
- Xon Xalili
- Zuqaqul Madaq (Midaq xiyoboni)
- Esmiti Va Naṣibi (Mening taqdirim)
- Qahvatul Tuta (Tuta kafesi)
- Miramar
Boshqa dramatik asarlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Al-Jarasu Yarin (Qoʻngʻiroq chalinadi)
- Al-Hub Fawqa Haḍabatal Haram (Piramida platosi ustidagi sevgi)
- Al-Haflul Oxir (Oxirgi partiya)
- Al-Xavf (Qoʻrquv)
- As-Sarab (Sarob)
- Al-Shar Maʼbud (Muqaddas yovuzlik)
- Al-Shayx Muharram
- Al-Gurfa Raqam 12 (12-xona)
- Al-Mi’tof (Palto)
- Al-Nashwa Fi noyabr (noyabrda ekstazi)
- Avlad Xaritna (Gebelavi bolalari)
- Ayyam al-Hub Val Junun (Sevgi va hayajon kunlari)
- Baytun Sayi' As-Sum’a (mashhur uy)
- Zala Al-Shar (Yovuzlikni yoʻq qilish)
- Zakariya
- Zuhurun La Taḏbal (Soʻlmaydigan gullar)
- Sahibatul Isma (daxlsiz ayol)
- ʿAsr al-Hub (Muhabbat va parda)
- Qablol Raxil (ketishdan oldin)
- Qashtamar (Qahvaxona)
- Qasrul Shavq (Arzular saroyi)
- Miramar
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Badr Yousef, Shawqi. Al-Riwaya: Al-Ta'thir Wal Ta'athur (The Novel: Affects and Effects). Al Manhal, 1-yanvar 2017-yil. (Wayback Machine saytida 2018-03-18 sanasida arxivlangan)
- ↑ Amin Al-Alim, Mahmoud. Ta'amulat Fi Alam Naguib Mahfouz (Medititations on Naguib Mahfouz's Universe). General Egyptian Book Organization, 1970.
- ↑ Huwaidi, Saleh. Al-Tawthif Al-Fanni Lil Tabi'a Fi Adab Naguib Mahfouz' (Artistic Employment of Nature in Naguib Mahfouz's Texts). Kotobarabia.com, 2007.